تبخال تاولی است که معمولاً روی لب یا اطراف دهان نمایان می شود. این ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HVS-1) عامل اکثر تبخال ها می باشد. این ویروس بسیار واگیردار بوده و شما می توانید با اجتناب از بوسیدن افراد یا استفاده مشترک از لوازم شخصی از سرایت این ویروس به دیگران خودداری کنید. به گفته دکتر کوثر سادات ابطحی ، بهترین دکتر دندانپزشک اطفال در تهران تبخال ها اغلب در یک دوره چند هفته ای به طور خود به خود از بین می روند.
چه افرادی تبخال می زنند ؟
ویروسی که باعث بروز این بیماری می شود ، افراد در تمام سنین را می تواند مورد حمله خود قرار دهد. قرار گرفتن در معرض حمله این ویروس ، بیشتر در دوران کودکی اتفاق می افتد. بسیاری از افراد تا وقتی که به سن 5 سالگی رسیده اند ، تقریباً پنج بار به این ویروس مبتلا شده اند. هر چند احتمال ابتلا به این ویروس در هر سنی وجود دارد ولی معمولاً بعد از 35 سالگی ، این احتمال ابتلا ، به حداقل سطح خود می رسد.
تبخال از نظر شکل ظاهری چه ویژگی هایی دارد؟
تبخال ها به شکل تاول های کوچکی هستند که در اطراف لب و دهان شکل می گیرند. این تاول ها اغلب در یک طرف لب به وجود می آیند ولی در برخی موارد نیز گونه ها ، بینی و حتی چانه را به عنوان مکان مورد علاقه خود انتخاب می کنند. بعد از دو الی سه روز ، این تاول ها شروع به جمع شدن کرده و به شکل پوسته در می آیند. بهبود اغلب در یک دوره یک الی دو هفته ای کامل می شود.
اولین بار ابتلا به تبخال
در برخی افراد ، علائم در اولین بار ابتلا به این ویروس شدید تر است و شامل تجربیات زیر می باشد:
- ذُق ذُق کردن و حس سوزش و خارش در اطراف لب ها. این حس معمولاً 12 تا 24 ساعت قبل از بیرون زدن تبخال ، آغاز می شود.
- قرمز ، متورم و دردناک شدن ناحیه در حین شکل گرفتن تاول
- در طول دو تا سه روز بعد ، تاول ها می ترکند و یک ماده شفاف اندکی زرد رنگ از آن خارج می شود.
- در حدود 4 تا 5 روز بعد از زدن تبخال ، تبدیل به پوسته می شود. گاهی در فاز بهبود ، خونریزی هم اتفاق می افتد.
- پوسته فرو می افتد و پوست در طول یک دوره چند روزه ، بهبود پیدا می کند. معمولاً یک تا دو هفته طول می کشد تا بهبود به طور کامل انجام شود.
علت زدن تبخال چیست؟
تبخال که گاهی هرپس اورال نیز نامیده می شود منشا ویروسی به نام هرپس سیمپلکس نوع 1 را دارد. این ویروس بسیار رایج بوده و به شدت واگیر دار است. این ویروس از طریق بزاق یا از طریق تماس نزدیک از راه بوسیدن یا استفاده مشترک از لوازمی از قبیل نی یا حوله انتقال پیدا می کند. گاهی اصلاً متوجه نمی شوید که این ویروس به شما حمله کرده است به این دلیل که علائم آن اغلب بسیار خفیف هستند. بعد از فاز اولیه قرار گرفتن در معرض حمله این ویروس ، گاهی کودک مبتلا ، تب می کند و داخل و اطراف دهان او ، تاول های کوچکی می زند.
چگونه به تبخال مبتلا می شویم؟
بعد از اینکه به واسطه حمله ویروس HSV-1 دچار عفونت شدید ، ویروس دیگر بدن شما را ترک نمی کند بلکه تنها به حالت غیر فعال در آمده و در گروهی از سلول های عصبی در صورت تان جا خوش می کند. با توجه به اینکه این ویروس در حالت خاموشی یا خواب فرو می رود ، برخی افراد حتی چند ماه یا حتی چند سال بعد از ابتلا نیز متوجه نمی شوند که این ویروس ، روزی به بدن آنها حمله کرده بوده و اکنون مهمان بدن آنهاست. وقتی عاملی باعث فعال شدن این ویروس می شود ، آن را از خواب بیدار کرده و سفر او از سلول های عصبی به لب ها ، یعنی همان جایی که مورد علاقه سکونت ویروس است ، آغاز می شود. بعد از سپری شدن دوره بهبود ، ویروس دوباره به خواب فرو می رود.
علل بیدار شدن ویروس در بدن افراد مختلف ، متفاوت است. برخی فاکتورها از قبیل تغییرات هورمونی در طول یائسگی یا بارداری ، آفتاب سوختگی ، قرار گرفتن در محیط های بسیار گرم ، استرس ، خستگی ، تب و بیماری از قبیل سرماخوردگی یا آنفولانزا ، خشک شدن یا آسیب دیدن لب ها از عمده علل ابتلا به تبخال می باشد.
آیا تبخال واگیر دار است؟
ویروس تبخال به شدت واگیردار است و می تواند به راحتی از طریق بزاق یا تماس مستقیم بین افراد با فرد مبتلا ، انتقال پیدا کند. در افراد سالم ، تبخال اغلب در یک دوره یک الی دو هفته ای به طور خودبخود از بین می رود. تا زمانی که تبخال به حالت پوسته در نیامده و همچنان حالت زنده دارد ، شما ناقل این ویروس هستید.
عوارض جانبی تبخال زدن چیست؟
عفونت چشم ، گاهی ویروس هرپس سیمپلکس به چشم شما انتقال پیدا می کند. این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که شما دست تان را به تبخال می زنید و سپس به چشم تان می مالید. اگر این ویروس به چشم شما راه پیدا کند یک عفونت جدی در قرنیه را بوجود خواهد آورد. نوزادها گروهی آسیب پذیر هستند که در سنین پایین 6 ماهگی ، عوارض جانبی تبخال از قبیل تب در آنها ممکن است مشکلاتی از قبیل تشنج را موجب شود. علت بروز چنین اتفاق ناخوشایندی این است که در این سن ، سیستم ایمنی کودک هنوز به طور کامل رشد پیدا نکرده است.
تبخال چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر تبخال زده باشید ، پزشک با نگاه کردن به ناحیه می تواند به راحتی آن را تشخیص دهد. اگر قبلاً هم تبخال زده باشید ، علائم آن برایتان آشنا خواهد بود. علائمی از قبیل ذُق ذُق کردن و قرمز شدن ، ورم کردن و تاول زدن در اطراف لب ، علائمی هستند که احتمالاً آنها را تجربه خواهید کرد.
چگونه تبخال را درمان کنیم؟
شما نمی توانید تبخال را درمان کنید. هدف درمان ، به خواب فرو بردن ویروس است و به هیچ وجه نمی توان ویروس را از بدن بیرون راند. وقتی برای بار اول ویروس وارد بدن شما می شود تا پایان عمر ، در بدن تان باقی می ماند. هر چند دوره بهبود تبخال کوتاه است ولی داروهایی نیز وجود دارند که دوره بهبود را کوتاه تر کرده و کمک می کنند تا درد کمتری را در طول این دوره تجربه کنید. داروهای ضد ویروسی خوراکی یا تزریقی از جمله این موارد هستند.
چگونه می توان از ابتلا به تبخال پیشگیری کرد؟
برای اجتناب از ابتلا به ویروس HSV-1 موارد زیر را رعایت کنید :
- از بوسیدن یا تماس نزدیک داشتن یا رابطه جنسی داشتن با فرد مبتلا به این بیماری خودداری کنید.
- از لوازم شخصی فرد مبتلا از قبیل حوله ، ریش تراش ، نی ، رژ لب ، استفاده نکنید.
- قبل از لمس کردن لب ها ، چشم ها یا ناحیه تناسلی تان ، حتماً دست هایتان را بشویید.
ثبت ديدگاه